---

PERSPECTIEVEN OP LEEFTIJD

---

Kooij et al (2008) tonen op basis van een meta-analyse van 33 studies aan dat de functionele leeftijd, de organisatieleeftijd, de psychosociale en leefsituatieleeftijd een impact hebben op de motivatie van oudere medewerkers en hun bereidheid om langer te werken.  Om die reden raadden we in onze eerste tool ‘Vinger aan de pols’ de leidinggevende aan om zich bij het voeren van een loopbaangesprek in de verschillende leeftijdsperspectieven van zijn oudere medewerkers in te leven. 

Om te illustreren hoezeer die verschillende leeftijdsperspectieven gecorreleerd zijn met de wens om op pensioen te gaan, stelden we onderstaande tabellen op, gebaseerd op SHARE (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe). In SHARE werd aan werkende 50-plussers in de EU (onder andere in België) de vraag gesteld “Als je aan je huidige job denkt, zou je dan zo snel mogelijk met pensioen willen gaan?” Het mogelijke antwoord hierop is ja of nee. In de tabellen op de volgende pagina, gebaseerd op de tweede bevraging van SHARE in België, geven we telkens het percentage aan van de werkende 50-plussers dat “ja” antwoordde op die vraag, waarna we dit percentage opsplitsen naar de functionele, psychosociale, organisatie- en leefsituatieleeftijd. Van de 50-plussers met bijvoorbeeld een gezondheidsprobleem zegt 47% eerder te willen stoppen met werken terwijl dit slechts 29% is bij diegenen die menen geen gezondheidsprobleem te hebben.

■ Functionele leeftijd (gezondheid)

Een goede gezondheid verhoogt de bereidheid en ook de beslissing om langer te werken. Onderstaande tabel illustreert dit. De gezondheidsstatus van oudere medewerkers is echter veel diverser dan bij jongere medewerkers. We moeten bovendien een onderscheid maken enerzijds tussen mentale gezondheid, fysieke gezondheid, cognitief functioneren en anderzijds tussen objectief meetbare en subjectieve gezondheidstoestand.

percentage medewerkers dat wilt stoppen met werken volgens objectieve gezondheidstoestand
	JA	NEE
Heb je een gezondheidsprobleem of beperking waardoor je beperkt wordt in het soort of in de hoeveelheid betaald werk dat je kan verrichten ?	0.47	0.29
Heb je langdurige gezondheidsproblemen, ziekten of een handicap?	0.38	0.28
Heeft de dokter je ooit gezegd dat je hoge bloeddruk of hypertensie had?	0.38	0.29
Heeft de dokter je ooit gezegd dat je hoge cholesterol had?	0.37	0.29
Heeft dokter je ooit gezegd dat je artritis had?	0.39	0.29
Heb je in de afgelopen 6 maanden last gehad van pijn in heupen, rug, knieën?	0.34	0.27
Heb je in de afgelopen 6 maanden last gehad van slaapproblemen?	0.40	0.28
Rook je?	0.35	0.30
Heb je tijdens je leven ooit een probleem met overmatig drankgebruik gehad ?	0.40	0.31
Ben je in de afgelopen maand neerslachtig of depressief geweest?	0.52	0.43
Heb je de laatste tijd te weinig energie gehad om de dingen te doen die je wilde doen?	0.38	0.28
Vrees je dat je gezondheid je zal hinderen in de uitoefening van je job?	0.40	0.27

percentage medewerkers dat wilt stoppen volgens subjectieve gezondheidstoestand
Hoe is naar jouw mening jouw gezondheid?
uitstekend	zeer goed	goed	middelmatig	slecht
0.2	0.26	0.33	0.43	0.0

percentage medewerkers dat wilt stoppen volgens cognitief functioneren
hoeveel woorden kan je uit een voorgelezen lijst herhalen?
0-3	4	5	6	7	8	9	10
0.38	0.32	0.39	0.32	0.29	0.24	0.27	0.16

■ Leefsituatie leeftijd (privésituatie, partner)

De leefsituatie leeftijd bepaalt mee de bereidheid en ook de beslissing om langer te werken.  De leefsituatie leeftijd kan behoorlijk verschillen bij de oudere medewerker; indien bijvoorbeeld de partner op pensioen gaat of zorgbehoevend wordt, heeft dit een aanzienlijk effect op hoe lang de medewerker nog wil blijven werken.  Partners willen immers samen genieten van hun vrije tijd.  Anderzijds is het zo dat medewerkers die hobby’s hebben minder geneigd zijn om vervroegd met pensioen te gaan   Het percentage in deze tabellen is telkens het percentage van de medewerkers die graag zo snel mogelijk stoppen met werken.

percentage medewerkers dat wilt stoppen met werken volgens leefsituatieleeftijd
Wat is je burgerlijke staat?
getrouwd	wettelijk samenwonend	nooit getrouwd	gescheiden	weduw(e)
0.32	0.35	0.33	0.24	0.28

Heb je afgelopen jaar deelgenomen aan activiteiten van een politieke of buurt gerelateerde organisatie?
	JA	NEE
Heb je afgelopen jaar deelgenomen aan activiteiten van een politieke of buurt gerelateerde organisatie?	0.25	0.32
Heb je afgelopen jaar deelgenomen aan activiteiten van een religieuze organisatie?	0.25	0.32
Heb je in afgelopen jaar een opleiding of cursus gevolgd?	0.26	0.34
Heb  je  afgelopen  jaar  vrijwilligerswerk  of  liefdadigheidswerk verricht?	0.26	0.33

■ Psychosociale leeftijd (zelfbeeld, sociale percepties)

Tot slot bepaalt ook de psychosociale leeftijd mee de wil en bereidheid om langer te werken.  Het is bewezen dat als collega’s en mensen uit de kennissenkring rond een bepaalde leeftijd op pensioen gaan dat dit een aanzienlijk effect heeft op de pensioneringsbeslissing van individuele medewerkers.  Medewerkers met een open perspectief op leeftijd en een (subjectieve) hoge levensverwachting verkiezen om langer te werken.

percentage medewerkers dat wilt stoppen met werken volgens psychosociale leeftijd
Hoe vaak denk je dat de toekomst er goed uitziet voor jou?
	vaak	soms	zelden	nooit
Hoe vaak denk je dat de toekomst er goed uitziet voor jou?	0.27	0.32	0.43	0.38
Hoe vaak denk je dat het leven veel mogelijkheden biedt?	0.28	0.35	0.34	0.43
Hoe vaak denk je dat leven betekenis heeft?	0.29	0.37	0.32	0.39
Hoe vaak denk je dat je de dingen kan doen die je wilt doen?	0.28	0.33	0.42	0.30
Hoe vaak denk je dat jouw leeftijd je verhindert de dingen te doen die je zou willen doen?	0.43	0.34	0.26	0.31

Hoe groot acht je de kans dat je nog 10 jaar zult leven?
0-39	40-49	50-59	60-69	70-79	80-89	90-100
0.46	0.61	0.35	0.23	0.27	0.25	0.24